میرزاآقاعسگری (مانی)
 
دین نباید موروثی باشد!


بسیاری از ما بی آن که خود بخواهیم در شمار ابواب جمعی این یا آن دین به شمار می آئیم، حال آن که ممکن است اصلا دین باور نباشیم !

چه نهادی باید چند میلیون «مسلمان زادگانی» را که به این دین پشت کرده یا دین دیگری (مثلا آئین زرتشت یا مسیح) را پذیرفته اند از آمار مسلمانان جهان کم کند؟!

اگر کسی بخواهد رسما اعلام کند مثلا دیگر مسلمان نیست به کجا باید رجوع کند؟!



ﻧﮕﺎﻫﻰ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﺩﻭﻡ کوچندگان ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺩﺭﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ
 
   نزدیک به سه دهه ﺍﺯ ﻛﻮﭺ چندین ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﻪ ﺩﻩﻫﺎ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﺎﺧﺘﺮﻯ ﻭﺧﺎﻭﺭﻯ ﻣﻰﮔﺬﺭﺩ. ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩﻫﺎ ﺍکنون ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﻭﻧﻮﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﺑﺮﺁﻣﺪﻩﺍﻯ هستند ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭﺯﺑﺎﻥ ﻣﻠﺖﻫﺎﻯ ﻣﻴﺰﺑﺎﻥ ﺁﺷﻨﺎﺗﺮ ﻭﺁﻣﻴﺨﺘﻪ ﺗﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎ ﻭﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ. ﺩﺭﺷﺐﻫﺎﻯ ﺷﻌﺮ ﻭﺳﺨﻦ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ، ﺩﺭﺁﺋﻴﻦﻫﺎ ﻭﮔﺮﺩﻫﻤﺎﺋﻰﻫﺎﻯ ﻣﺎ، ﻧﺸﺎﻧﻰ ﺍﺯﭼﻨﺪ ﺻﺪﻫﺰﺍﺭ ﻛﻮﺩﻙ، ﻧﻮﺟﻮﺍﻥ ﻭﺟﻮﺍﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﻧﻴﺴﺖ. ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺻﻨﺪﻟﻰﻫﺎﻯ ﻛﻢ ﺷماﺭ ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﺮﺩﻫﻢ ﺁﺋﻰﻫﺎ ﺭﺍ ﭘﺮﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ، ۳۵ تا ۵۰ ﺳﺎﻟﻪﺍﻧﺪ. ﺑﻴﺶ ﺍﺯ۱۵ ساﻝ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭﮔﻮﺷﻪ ﻭﻛﻨﺎﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺷﻌﺮﺧﻮﺍﻧﻰ ﻭﺳﺨﻨﺮﺍﻧﻰ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭﺩﺍﺭﻡ. ﺷﻨﻮﻧﺪﻩﻫﺎﻯ ﻣﻦ ﻫنوز تقریبا ﻫﻤﺎﻥ ﻛﺴﺎﻧﻰ هستند ﻛﻪ ﻛﻤﺎبیش ۱۵ ﺳﺎﻝ ﺍﺳﺖ ﭘﺎﻯ ﺣﺮﻑﻫﺎﻯ ﻣﻦ ﻭ ﻫﻤ کارﺍﻥِ ﻣﻦ ﻣﻰﻧﺸﻴﻨﻨﺪ. ﻓﻘﻂ، ﻫﺮﻛﺪﺍﻡ ۵ ۱ﺳﺎﻝ ﭘﻴﺮﺗﺮ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ. ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯﺁﻧﺎﻥ ﻛﻪ ﺭﺍﻫﺸﺎﻥ ﺑﻪﺍﻳﺮﺍﻥ ﮔﺸﻮﺩﻩ ﺷﺪﻩ، ﺍﺯﺭﻭﻯ ﺗﺮﺱ ﻳﺎ ﺭﻳﺎ، ﺍﺯﺷﺮﻛﺖ ﺩﺭﺍﻳﻦ ﺷﺐﻫﺎ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ. ﺑﺮﺧﻰﻫﺎ ﺩﺭﻛﺎﺭ ﻭﻛﺴﺐ ﻓﺮﻭ ﺭﻓﺘﻪﺍﻧﺪ ﻭﺑﺮﺍﻯ ﺁﻳﻨﺪﻩﺍﻯ ﻛﻪ ﭘﻴﺪﺍ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﺠﺎ ﻭﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﭘﻮﻝ ﻣﻰﺍﻧﺪﻭﺯﻧﺪ. گروهی دیگر ﻣﺮﺩﻩﺍﻧﺪ. ﺑﺮﺧﻰ دیگرکه ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭﺯﻧﺪﻩ ﮔﻰ ﺗﺎﺯﻩ ﻫﻤﺴﻮ ﻭﻫﻤﺮﻭﻧﺪ ﺷﺪﻩاند، ﺩﺭﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﺐﻫﺎﻯ ﺷﻌﺮ ﻭﺳﺨﻦ ﺭﺍﻧﻰ، ﺣﺮﻑ ﻭﺣﺪﻳﺚ چندان ﺗﺎﺯﻩﺍﻯ ﻧﻤﻰﻳﺎﺑﻨﺪ.
  ﺩﺭﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻰﻫﺎﻯ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﮔﻰ ﻧﻴﺰ ﻧﻮﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﻭﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﻣﺎ ﻛﻤﺘﺮﺣﻀﻮﺭ ﻤﻰﻳﺎﺑﻨﺪ. ﺁﻥﻫﺎ ﺣﺘﺎ ﺍﮔﺮ ﺩﺭﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺩﺭﺍﺗﺎﻗﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﺟﻠﻮﻯ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻳﺎ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﮔﺮﺩ ﻣﻰ ﺁﻳﻨﺪ ﻭﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﻴﺰﺑﺎﻥ ﺑﺎ ﻫﻢ ﮔﻔﺖ ﻭﺷﻨﻮﺩ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﺩﺭﻭﻧﻪﻯ ﮔﭗ ﻭﮔﻔﺖ ﺷﺎﻥ ﻫﻢ ﻛﻤﺘﺮ ﭘﻴﻮﻧﺪﻯ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ، ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻭﻣﻠﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺍﺭﺩ. ﺁﻥﻫﺎ ﺳﺮﻣﺸﻖﻫﺎ ﻭﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎﻥ ﻭﻳﮋﻩﻯ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﻧﺪ.
 
  ﻫﺮﮔﺎﻩ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻰ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﮔﻰ ﻳﺎ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺑﻴﻦ ﭘﺪﺭها ﻭﻣﺎﺩﺭﻫﺎ با ﺍﻳﻦ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﮕﻴﺮﺩ، ﻫﺮﺩﻭﺳﻮﻯ ﮔﻔﺖ ﻭﮔﻮ، ﺩﺭﻓﻬﻤﺎﻧﺪﻥ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻭﺳﺨﻨﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻃﺮﻑ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭﻣﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ. ﻧﻪ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻫﺎ ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰِ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﺸﺎﻥ ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﺗﺎﺯﻩ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ، ﻭﻧﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﻨﺪ با ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻥ ﻧﻈﺮﺍﺕ ﻭﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻯ ﺧﻮﺩ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ، ﺳﻄﺢ ﮔﻔﺖ ﻭﮔﻮی شان ﺩﺭﺣﺪ واژه های ﻗﺎﺑﻞ ﺩﺭﻙ ﺑﺮﺍﻯ ﻃﺮﻓﻴﻦ ﺗﻘﻠﻴﻞ ﻣﻰﻳﺎﺑﺪ، ﻭﻳﺎ ﺑﺎ ﺁﻣﻴﺨﺘﻪﺍﻯ ﺍﺯﺩﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻰﮔﻴﺮﺩ.
  ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪﻫﺎ، ﻣﺠﻠﺎﺕ ﻭﻛﺘﺎﺏﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺩﺭﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ، ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﺍﺷﻴﺎء ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻰﺭﻭﻧﺪ. ﺣﺘﺎ ﺟﻮﺍﻧﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﻛﻠﺎﺱ ﺩﺭﺱ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺭﺍ ﺩﺭﺍﻳﺮﺍﻥ ﻳﺎ ﺑﺮﻭﻧﻤﺮﺯ ﻃﻰ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ، ﻋﻠﺎﻗﻪﺍﻯ ﺑﻪﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻣﺘﻦﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ. ﺍﮔﺮ ﺍﺯﻣﺤﺘﻮﺍﻯ ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺘﻦﻫﺎ ﺑﺮﺍﻯ آﻧﺎﻥ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺪﻫﻴﻢ، ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﻭﻣﺴﺨﺮﻩ ﺍﻧﺪ! ﺿﺮﺏﺍﻟﻤﺜﻞﻫﺎ ﻭﺟﻤﻠﺎﺕ ﻗﺼﺎﺭ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﻛﻪ چکیده ی ﻋﺮﻑ، ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺗﺠﺎﺭﺏ ﻭﺁﻣﻮﺯﻩﻫﺎﻯ ﻧﻴﻚ ﻭﺑﺪ ﺍﻳﺮﺍﻧیان ﺭﺍ ﺩﺭﺧﻮﺩ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪ، کم کم ﺍﺯﺯﺑﺎﻥ ﺭﻭﺯﻣﺮﻩﻯ ﻣﺎ ﻭﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﻤﺎﻥ حذﻑ می شوند. فرزندانمان ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﻭﺍﺷﺎﺭﺍﺕ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺩﺭﺍﻳﻦ ﺿﺮﺏﺍﻟﻤﺜﻞﻫﺎ ﻭﻧﻴﻢ ﺑﻴﺖﻫﺎ ﺭﺍ به درستی ﺩﺭنمیﻳﺎﺑﻨﺪ. ﻣﺎ نیز نمیﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﺮﻳﻚ ﺍﺯﺁﻥ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎ، ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻜﺘﻪﻯ ﺑﺎﺭﻳﻚ ﺗﺮ ﺍﺯﻣﻮ ﺭﺍ ﺷﺮﺡ ﺩﻫﻴﻢ ﺗﺎ آناﻥ ﺩﺭﻳﺎﺑﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻣﺎ ﭼﻴﺴﺖ.
  ﺳﺎﻝﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ فارسی برای ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﻭﻧﻮﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﺩﺭﺑﺮﻭﻧﻤﺮﺯ، رو به فراموشی نهاده است. ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﮔﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﭘﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮﺍﻯ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﻭﻧﻮﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﺷﻌﺮ ﻭﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﻰﻧﻮﺷﺘﻨﺪ، ﺩﺳﺖ ﺍﺯﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﺷﺴﺘﻪﺍﻧﺪ. ﺗﻚ ﻭﺗﻮﻙ ﺷﻤﻊ ﻛﻢ ﻧﻮﺭﻯ ﻛﻪ ﺩﺭﺍﻳﻨﺠﺎ ﻭﺁﻧﺠﺎ ﺩﺭﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺳﻮﺳﻮ ﻣﻰﺯﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﺭﻭ ﺑﻪﺧﺎﻣﻮﺷﻰ ﺍست.
  ﺣﺘﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﺑﺮﻭﻧﻤﺮﺯی ایرانی ﺩﺭﺷﺐﻫﺎﻯ ﺟﺸﻦ ﻳﺎ ﺩﻳﺴﻜﻮﻯ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﻧﺎﭼﻤﺸﮕﻴﺮ ﺍﺳﺖ. ﭼﻜﻴﺪﻩﻯ ﻛﻠﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻣﺎ ﺍﺯﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﻤﺎﻥ رو به گسستِ دارد. ﻣﺎ ﻧﻴﻤﻪﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻧﻰ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﺩﻭﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺩﻭﺯﺑﺎﻥ ﻭﺩﻭﮔﻮﻧﻪ ﻋﺮﻑ ﻫﻤﮕﺮﻳﺰ ﺩﺳﺖ ﻭﭘﺎ ﻣﻰﺯﻧﻴﻢ، ﻭﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﻤﺎﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺯﺍﺩﻩ ﮔﺎﻧﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭﻙ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺩﺭﺧﻮﺭﻯ ﺍﺯﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺖ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ. ﺁﻥﻫﺎ ﺍﺯﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﻮﺩﻥ، ﺭﻧﮓ ﻣﻮﻯ ، ﻭﻳﮋﻩ ﮔﻰﻫﺎﻯ ﻧﮋﺍﺩﻯ، و اندکی سخن گفتن به فارسی ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﺣﻤﻞ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ.
ﭼﺎﺭﻩ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺁﻳﺎ ﺍﺻﻮﻟﺎًً ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﭼﺎﺭﻩﻯ ﺑﻮﺩ؟ ﭘﺎﻓﺸﺎﺭﻯ ﺑﻰﺛﻤﺮ گروهی از ﻣﺎ ﺑﺮاﻯ ﻧﮕﻬﺪﺍﺷﺘﻦ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﻤﺎﻥ ﺩﺭﻓﻀﺎ ﻭﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﺰﺭﻳﻖ ﻛﺪﺍﻡ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ، ﺁﻣﻮﺧﺘﻪﻫﺎ ﻭﺩﺭﻭﻧﻪﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ- ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺑﻪﺍﻳﻦ ﻧﺴﻞ ﺩﮔﺮﮔﻮﻧﻪﺍﺳﺖ؟ ﻣﺎ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺩﺭﻣﻴﺎﻥ ﻣﺪﺭﻧﻴﺘﻪﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺍﺯﻳﻜﺴﻮ ﻭ فرهنگ شبانی- سنتی ﺍﺯﺳﻮﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﮔﻴﺮﺍﻓﺘﺎﺩﻩﺍﻳﻢ، ﻣﺎ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺩﺭﮔﺬﺭ ﺩﮔﺮﮔﻮﻧﻰ ﻭﺩﮔﺮﺩﻳﺴﻰ ﺷﮕﻔﺖ ﺍﻧﮕﻴﺰﻯ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﻳﻢ ﻭﺩﺭﺑﺮﺍﺑﺮ ﻋﺼﺮ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ اطلاعات ﻭﺩﮔﺮﮔﺸﺖﻫﺎﻯ ﺟﻬﺎﻧﻰِ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ ﺍﻧﮕﺸﺖ حیرت به دندان می گزﻳﻢ، ﻛﺪﺍﻡ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﻰﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﻭﻣﻰﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺍﺯﻃﺮﻳﻖ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﻤﺎﻥ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻨﻴﻢ؟

ﻧﮕﺎﻩ ﺍﺳﻄﻮﺭﻩﺍﻯ، ﺍﻓﺴﺎﻧﻪﺍﻯ ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻥ

  ﻧﮕﺎﻩ ﺍﻳﺮﺍﻧیان سنتی ﺑﻪﺟﻬﺎﻥ، ﻧﮕﺎﻫﻰ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪﺭن ﻭﺁﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﺎ ﭘﺲ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻯ ﺍﻓﺴﺎﻧﻪﺍﻯ، ﺍﺳﻄﻮﺭﻩﺍﻯ، دینی ﻭﺧﺮﺍﻓﺎتی ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﻧﮕﺎﻩ، تبیینی ﺍﺯﺟﻬﺎﻥ، ﻫﺴﺘﻰ ﻭﺟﺎﻣﻌﻪ ﺭﺍ ﺩﺭﺧﻮﺩ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻯ ﺫﻫﻨﻴﺖ ﻋﻘﻞ ﮔﺮﺍ، ﻣﻨﻄﻘﻰ ﻭﻋﻠﻤﻰ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﻣﺎ ﺩﺭﺑﺮﻭﻧﻤﺮﺯ ﻧﻴﺴﺖ. با این نگره و ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻓﺎﺭﺳﻰ، ﮔﺎﻫﻰ ﺗﻠﺦ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﻭﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﻧﮕﺮﻩﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺎﺯﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻰشوند. ﺯﺑﺎﻥ، ﻫﺴﺘﻰ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ، ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭﺍﺳﻄﻮﺭﻩﺍﻯ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﺣﻤﻞ ﻣﻰﻛﻨﺪ. ﺍﮔر ﮔﻔﺖ ﻭﮔﻮﻯ ﺩﻭﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺭا ﺛﺒﺖ ﻛﻨﻴﻢ، ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﻳﺪ ﻛﻪ ﺩﻩﻫﺎ ﺿﺮﺏﺍﻟﻤﺜﻞ که همچون «آیات آسمانی لازم الاجراء» جلوه می کنند را ﺑﻪﻛﺎﺭ می گیرند. ﺍﮔﺮ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻋﺠﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﻳﻦ ﻋﺒﺎﺭﺍﺕ ﺭﺍ ﺑﺸﻨﻮﻳﻢ. «ﻋﺠﻠﻪ، ﻛﺎﺭ ﺷﻴﻄﺎﻥ ﺍﺳﺖ!»   «ﺁﻧﻘﺪﺭﻋﺠﻠﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪﺍﻧﮕﺎﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﺳﺮ ﻣﻰﺑَﺮﺩ!» ﺭﺍﺳﺘﻰ، ﭼﻪ ﻛﺴﻰ ﮔﻔﺘﻪ ﻋﺠﻠﻪ، ﻛﺎﺭ ﺷﻴﻄﺎﻥ ﺍﺳﺖ؟! ﺁﻳﺎ ﺷﻴﻄﺎﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻋﺠﻮﻟﻰ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ؟ ﺷﻴﻄﺎﻥ ﺩﺭﻫﻤﻪﻯ ﺍﺩﻳﺎﻥ، ﺍﺯﺟﻤﻠﻪ ﺍﺳﻠﺎﻡ، ﻣﻈﻬﺮ ﭘﺮﺳﺶ، ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮﻯ و ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻰ ﺩﺭﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺣﻜﺎﻣﻰ است ﻛﻪ ﺍﺯﻟﻰ ﻭﺍﺑﺪﻯ ﻣﻰﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮﻯ ﺍﻭ ﺩﺭﺑﺮﺍﺑﺮ ﺧﺪﺍﺋﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻰﺧﻮﺍﻫﺪ ﻫﻤﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ «ﺑندﻩ ﮔﻰ» ﺧﻮﺩ ﻭﺑﻪ ﭘﻴﺮﻭﻯ ﺍﺯﺧﻮﺩ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﻛﻨﺪ. ﺷﻴﻄﺎﻥ، ﻫﻤﭽﻮﻥ ﻋﻘﻞ ﭘﺮﺳﺸﮕﺮ ﺩﺭﺑﺮﺍﺑﺮ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻭ ﻓﺮﺍﻣﻴﻦ ﺍﻟﻬﻰ ﻣﻰﺍﻳﺴﺘﺪ. ﻋﺠﻠﻪﻯ ﺍﻭ ﺩﺭﭼﻪ، ﺑﺮﺍﻯ چه، ﻭﺩﺭﺑﺮﺍﺑﺮ ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻯ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؟ ﺍﮔﺮ ﻛﺴﻰ ﻛﻤﻰ ﺷﺘﺎﺏ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻪ ﻣﻜﺎﻥ ﻳﺎﻫﺪﻓﻰ ﻛﻪ ﻣﻰﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﺮﺳﺪ، ﭘﻴﺮﻭ ﺷﻴﻄﺎﻥ ﺍﺳﺖ؟ ﺁﻳﺎ تأﺧﻴﺮ ﻭﺭﻭﺩ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﻪﻫﻤﺎﻳﺶﻫﺎی ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ، ﻧﺘﻴﺠﻪﻯ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍﻯ ﺍﺯﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎ ﻭﺿﺮﺏﺍﻟﻤﺜﻞﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ؟! ﺁﻳﺎ ﺩﻳﺮ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪﺍﻳﺴﺘﮕﺎﻩﻫﺎ، ﺑﻪ ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻰﻫﺎ، ﺑﻪ ﭘﺮﻭﺍﺯﻫﺎ، ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ، ﺑﻪ ﺟﻠﺴﺎﺕ ﻭ... ﻧﺎﺷﻰ ﺍﺯﻧﮕﺮﻩ ﻭﺁﻣﻮﺯﻩﻫﺎﻯ ﻧﺎﺩﺭﺳﺘﻰ ﻛﻪ ﺩﺭﺍﻳﻦ فرهنگ که در این گونه ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞﻫﺎ بازتاب یافته ﻧﻴﺴﺖ؟! ﺁﻳﺎ ﺍﺻﻮﻟﺎً ﺷﻴﻄﺎنی ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ بخشی ﺍﺯ باورهای ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭﺿﺪﻳﺖ ﺑﺎ ﺍﻭ ﺑﻨﻴﺎﻥ ﻧﻬﺎﺩﻩﺍﻳﻢ؟ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ﻧﻤﺎﺩﻳﻦ ﺁﻥ، ﺁﻳﺎ ﺑﻪ ﺭﺍﺳﺘﻰ ﻣﻰﺩﺍﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺷﻴﻄﺎﻥ، ﻧﺎﻣﻰﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﻳﻦ ﺳﺎﺯﺍﻥ ﻭﺩﻳﻦ ﺩﺍﺭﺍﻥ ﺑﺮ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎﻯ ﺧﺮﺩﻣﻨﺪﻯ ﻧﻬﺎﺩﻩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭﺑﺮﺍﺑﺮ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻭﻓﺮﺍﻣﻴﻦِ ﺁﻥﻫﺎ «ﻧﻪ ﮔﻔﺘﻦ» ﺭﺍ ﺁﻏﺎﺯﻳﺪﻧﺪ ﻭﻫﺮﺟﺎ ﻛﻪ ﺧﺮﺍﻓﻪ، ﺩﻳﻜﺘﺎﺗﻮﺭﻯ، ﺗﻚ ﺻﺪﺍﺋﻰ ﻭﺍﻧﻘﻴﺎﺩ ﺩﺭﻛﺎﺭ، ﻛﺮﺩﺍﺭ و ﮔﻔﺘﺎﺭ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﺎﻥِ ﺯﻣﻴﻨﻰﺍﺵ ﻇﻬﻮﺭ ﻣﻰﻛﺮﺩ، ﺑﻪ رد ﺍﻃﺎﻋﺖ ﻛﻮﺭﻛﻮﺭﺍﻧﻪ ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ میﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ ﻭﺑﺴﺎﻁ ﺯﻭﺭﮔﻮﺋﻰ ﻭﺍﺳﺘﺒﺪﺍﺩ ﺁﺳﻤﺎﻧﻰ ﺭﺍ ﺑﻪﻫﻢ ﻣﻰﺭﻳﺨﺘﻨﺪ؟ ﺁﻳﺎ نمی خواهیم ﺑﺎ ﺗﻜﺮﺍﺭ ﻭﺁﻣﻮﺯﺵ ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺿﺮﺏﺍﻟﻤﺜﻞﻫﺎ، ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺧﺪﺍﻯ ﺧﻮﺩ، ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﭼﻮﻥ «ﺭﻣﻪ» ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻛﻨﻴﻢ ﻭﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮ، ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪﺍﻧﻘﻴﺎﺩ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭘﺪﺭﺳﺎﻟﺎﺭ ﻭﭘﻴﺮﺳﺎﻟﺎﺭﺷﺮﻗﻰ ﺩﺭﺁﻭﺭﻳﻢ؟ ﭼﺮﺍ وقتی ﻓﺮﺯﻧﺪ ﻣﺎ ﺩﺭﺑﺮﺍﺑﺮ ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﺎﺕ ﻣﺎ می اﻳﺴﺘﺪ ﻭﭘﺮﺳﺶﻫﺎﺋﻰ ﺗﻴﺰﻫﻮﺷﺎﻧﻪ میﻛﻨﺪ ﺑﻪﺍﻭ ﻣﻰﮔﻮﺋﻴﻢ «ای ﺷﻴﻄﺎﻥ! شیطنت نکن!» ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﺧِﺮﺩ، ﻣﻨﻄﻖ، ﭘﺮﺳﺶ ﻭﺷﻚ ﻧﺎﻡ «ﺷﻴﻄﺎﻥ» ﺩﺍﺩﻩﺍﻳﻢ ﻭﻫﺰﺍﺭﺍﻥ ﺳﺎﻝ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻟﻌﻨﺖ ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ ﻭﻣﻰﻧﻜﻮﻫﻴﻢ؟

موروثی بودن دین را باید کنار بگذاریم!

ﺍﻧﺪﻛﻰ ﺑﻪ ﭘﺴﺎﭘﺸﺖ ﺍﻳﻦ ﺗﻜﻴﻪ ﻛﻠﺎﻡ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺳﺮﻛﺸﻰ ﻛﻨﻴﻢ: «ﭼﻪ ﺧﺒﺮﺗﻪ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻋﺠﻠﻪ؟ ﻣﮕﺮ ﺳﺮﻣﻰ ﺑﺮﻯ؟!» ﺭﺍﺳﺘﻰ، ﺍﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﺋﻰ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﭼﻪ ﺭﺍﺑﻄﻪﺍﻯ ﺑﻴﻦ ﻋﺠﻠﻪ ﻭﺑﺮﺩﻥ ﺳﺮ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺑﺎ ﺑﻴﺎﻥ ﻭﺗﻜﺮﺍﺭ ﻭﺁﻣﻮﺯﺵ ﺍﻳﻦ ﺗﻜﻴﻪ ﻛﻠﺎﻡ، ﭼﻪ ﻣﻔﺎﻫﻴﻤﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﻤﺎﻥ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ؟ ﺯﻣﺎﻥﻫﺎﺋﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻳﺎﺩ ﺁﻭﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﻧﻪ ﻫﻮﺍﭘﻴﻤﺎﺋﻰ ﺑﻮﺩ، ﻧﻪ ﻗﻄﺎﺭ ﻳﺎ ﺍﺗﻮﻣﺒﻴﻠﻰ. ﻧﻪ ﻳﺨﭽﺎﻟﻰ ﺑﻮﺩ ﻭﻧﻪ ﺻﻨﻌﺖ ﻳﺦ ﺳﺎﺯﻯ. ﺩﺭآن ﺯﻣﺎن، ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﭘﺎﺩﺷﺎه، ﻗﻴﺼﺮ، یا ﺧﻠﻴﻔﻪﺍﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﻧﺎﺑﻮﺩﻯ ﺩﺷﻤﻦ ﺧﻮﺩ ﻟﺸﻜﺮ ﻳﺎ مأﻣﻮﺭﺍﻧﻰ ﺭﺍ ﮔﺴﻴﻞ ﻣﻰﺩﺍﺷﺖ، ﺭﺳﻢ ﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ مأمور ﭘﺲ ﺍﺯﺩﺭﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻦ ﺩﺷﻤﻦ، ﺳﺮ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺑﺒﺮﺪ ﺗﺎ ﺍﻭ ﺍﺯﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺩﺷﻤﻦ ﺧﻮﺩ ﺧﺎﻃﺮﺟﻤﻊ ﺷﻮﺩ. ﺍﮔﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺑﻮﺩ ﺳﺮ ﺑﺮﻳﺪﻩﻯ ﻳﻚ ﺳﺮﺩﺍﺭ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ که ﺩﺭﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻋﻤﺎﻝ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺑﺮﻳﺪﻩ میﺷﺪ ﺑﻪ ﺑﻐﺪﺍﺩ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩ ﺷﻮﺩ، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﻝ ﺭﺍﻩ، ﻛﻨﺪﻯ ﺣﺮﻛﺖ،و ﮔﺮﻣﺎﻯ ﻫﻮﺍ، ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﺑﻐﺪﺍﺩ ﻣﻰﮔﻨﺪﻳﺪ ﻭﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻣﻰﺩﺍﺩ. ﺩﺭﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﭼﮕﻮﻧﻪ می شد ﺑﻪﺧﻠﻴﻔﻪﻯ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺳﺮﺩﺍﺭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻧﻰ ﻭﺍﻗﻌﺎً ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ؟! ﭘﻴﺪﺍﺳﺖ که ﺣﺎﻣﻠﻴﻦ آن ﺳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻋﺠﻠﻪ ﻣﻰﻛﺮﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﻫﺮﭼﻪ ﺯﻭﺩﺗﺮ، ﺳﺮ ﺩﺷﻤﻦ ﺭﺍ ﺑﻪﺧﺪﻣﺖ ﺧﻠﻴﻔﻪﻯ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ. ﭘﺲ، ﺷﺘﺎﺏ ﻭﻋﺠﻠﻪﻯ آنان «ﺗﻮﺟﻴﻪ ﭘﺬﻳﺮ ﻭﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﻰ» ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ. ﭘﺲ، ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺳﺮ ﻣﻰﺑَﺮﻧﺪ ﺣﻖ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻋﺠﻠﻪ ﻛﻨﻨﺪ! حال اگر بگوئیم :«ً ﻣﮕﺮفلانی ﺩﺍﺭﺩ ﺳﺮ ﻣﻰﺑﺮﺩ ﻛﻪﺍﻳن ﻘﺪﺭﻋﺠﻠﻪ ﻣﻰﻛﻨﺪ!» معنای پنهانش این است که «ﭼﻮﻥ فلانی ﺳﺮﻧﻤﻰ ﺑﺮﺩ، ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺷﺘﺎﺏ ﻛﻨﺪ!» ﺍﺯﺗﻨﺎﻗﺾ ﺩﺭﻭﻧﻰ ﺩﻭ ﺿﺮﺏﺍﻟﻤﺜﻞ ﺑﺎﻟﺎ ﻣﻰﮔﺬﺭﻡ، ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺎ ﺳﺮﺷﺎﺭ ﺍﺯﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻨﺎﻗﺾﻫﺎ ﺍﺳﺖ! ﺁﻳﺎ ﺑﺎ ﺗﻜﺮﺍﺭ ﻭﺁﻣﻮﺯﺵ ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺿﺮﺏﺍﻟﻤﺜﻞﻫﺎ، ﻓﺠﺎﻳﻊ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺭﺍ ﺩﺭﺫﻫﻦ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﻤﺎﻥ ﺭﺳﻮﺥ ﻧﻤﻰ ﺩﻫﻴﻢ؟ ﺁﻳﺎ ﭘﺬﻳﺮﺵ و رواج دادن ﺍﻳﻦ ﺿﺮﺏﺍﻟﻤﺜﻞ، انتقال ناخودآگاه این مضمون نیست ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻰ ﺳﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻳﺪﻩ ﺷﻮﻧﺪ ﻭﺑﺎ ﺷﺘﺎﺏ ﺑﻪﺧﺪﻣﺖ ﺧﺪﺍﻳﺎﻥ ﺯﻣﻴﻨﻰ ﺑﺮﺳﻨﺪ؟ ﺁﻳﺎ ﺍﻳﻦ، نوعی ﺑﺎﺯﺗﻮﻟﻴﺪِ ناخواسته ی ﺟﻨﺎﻳﺖ پذیری ﻧﻴﺴﺖ؟ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﻜﺎﺭﺑﺮﻧﺪﻩ ﮔﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺿﺮﺏﺍﻟﻤﺜﻞﻫﺎ، ﺧﻮﺩ ﺍﺯﻣﻌﻨﺎﻯ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺩﺭﺩﺭﻭﻥ ﺁﻥ آﮔﺎﻩ نباﺷﻨﺪ. ﺩﺭﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ، ﺍﻳﻨﺎﻥ ﺑﻰﺁﻥ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺿﺮﺏﺍﻟﻤﺜﻠﻰ ﺭﺍ ﻓﻬﻤﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﭘﺲ ﺍﺯﺧﻮﺩ ﺗﺴﺮﻯ ﻣﻰﺩﻫﻨﺪ.

  انتقال مفاهیم فرهنگی از طریق زبان، درست مانند انتقال موروثی دین از نسلی به نسل دیگر است. در یک خانواده ی مسلمان، هر فرزندی که متولد شود، چه بخواهد چه نه، مسلمان است. دین خانواده گی، همانا تقدیری غیرقابل تغییر جلوه می کند. براساس آیات قرآنی و قوانین شرعی، خروج از این دین به معنای ارتداد است و مرتد مهدورالدم (کسی که قتلش واجب است) به حساب می آید. چرا باید نوزاد از همان بدو تولد و در حالی که هنوز فاقد هرگونه اراده و اندیشه و اختیار است مسلمان به شمار آید و وقتی به سن عقل و اراده و تجربه می رسد از ترس مرگ، یا از روی عادت همچنان مسلمان باقی بماند و به نوبه ی خود فرزندانی بدنیا بیاورد که پیشاپیش همچون خودش مسلمان باشند؟   چرا فرزندان ملحدان و مرتدان، باید مسلمان یا مسیحی و یا یهودی به شمار آیند و کماکان ناقلان این ادیان باقی بمانند؟ چه کسانی و در چه زمانی باید قوانینی در منشور سازمان ملل متحد و منشور حقوق بشر بگنجانند که انتقال موروثی دین منتفی است و هرکس می تواند در سنین رشد و خرد، آزادانه دینی را   بگزیند یا نگزیند؟
  در عبارت : « به جائی رسیدیم که نه آب بود و نه آبادانی، نه گلبانگ (اذان) مسلمانی» یک ویروس دینی جاخوش کرده است. در این عبارت، اذان (بخوان اسلام) مترادف آب و آبادانی و مدنیت و ترقی است. آیا براستی چنین است؟ آیا وقتی مجریان «امر به معروف و نهی از منکر» خود را بهترین منادیان اسلام می شمارند و خون انسانها را به جرم سرپیچی از قوانین اسلام برزمین ریخته اند و می ریزند، اسلام آنان به راستی مترادف آب، آبادانی، مدنیت، خرد و انسانگرائی است؟ اگر نیست، چرا باید این مفاهیم از طریق اینگونه ضرب المثلها و گفته ها - که پرشمارند - از راه زبان، نسل به نسل منتقل شوند؟

ناگفته روشن است که زبان و فرهنگ ایرانی از آموزه های درست و ارزشمند هم بهره ور است. اما غلبه ی باورهای کهنه، چیرگی دینخوئی و گذشته گرائی، این تردید را درما می گسترد که بازتولید این همه نابسامانی های عرفی و فرهنگی برآیندهای سزاواری بدست دهد؟ ﺁﻳا ﻫﻤﻪی ﻣﻘﻮﻟﺎت نهفته در زبان، ﺑﺴﺎﻣﺎﻥ، ﻧﻴﻜﻮ ﻭﻛﺎﺭآﻳﻨﺪهستند؟ ﺍﮔﺮ ﻧﻪ، ﺑﺮﺍﻯ ﭘﻴﺮﺍﻳﺶ ﻭﭘﺎﻟﺎﻳﺶ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺯﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﻰﻫﺎﻯ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺩﺭﺁﻥ ﭼﻪ ﭼﺎﺭﻩﺍﻯ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻧﺪﻳﺸﻴﺪ؟ ﭘﻴﺪﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺴﻞ ﺩﻭﻡ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ، ﻧﻤﻰﺗﻮﺍﻧﺪ ﺭﻭﺡ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺭﺍ به تمامی ﺩﺭﻳﺎﺑﺪ. ﺍﻳﻦ ﻧﺴﻞ، ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺭﻭﻳﻪﻯ ﺍﻳﻦ ﺯﺑﺎﻥ، ﺩﺭﺣﺪﻯ ﻧﺎﺯﻝ ﻭ ﺍﻧﺪﻙ، ﻭﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪﺍﻓﺰﺍﺭ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻣﻰﻛﻨﺪ. ﻳﻌﻨﻰ، ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ که ﺍﻳﻦ ﻧﺴﻞ، ﻫﻤﺎﻧﻰ ﺑﺸﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ، ﻫﻤﺎﻥ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺟﻬﺎﻥ ﻧﮕﺮﻯ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺩﺍﺭﻳﻢ. ﺁﻳﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺑﻪ ﺧﻮﺩﻯ ﺧﻮﺩ ﺍﻣﺮﻯ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﻭﻧﺎﺑﺨﺸﻮﺩﻧﻰ ﺍﺳﺖ؟! ﺍﻟﺒﺘﻪ تاکید می کنم که ﺗﻤﺎﻣﻰ ﺿﺮﺏﺍﻟﻤﺜﻞﻫﺎﻯ ﻓﺎﺭﺳﻰ ناخوشایند ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ، ﺍﻣّﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺩﺭﮔﺴﺘﺮﻩ ﻭﮊﺭﻓﺎﻯ ﺧﻮﺩ، حاوی ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﻰ ﻫﺎﻯ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﮔﻰ ﻭﻓﺮﻫﻨﮕﻰ فراوانی ﺍﺳﺖ، و آن جا که سخن از تولید ادبیات برای کودکان در میان است باید به ظرائف کار توجهی ویژه داشت.


ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﻭ ﻫﻮﻳﺖِ ﻓﺮﺩﻯ

  ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻰ در آنجائی که تکیه بر دین سلام دارد، ناقل فرهنگی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭﻛﻠﻴﺖ ﺧﻮﺩ، ﻣﻨﻴﺖ، ﺧﻮﺩﺑﺎﻭﺭﻯ ﻭﺧﻮﺩﺑﻮﺩﻩ ﮔﻰ ﺭﺍ ﺩﺭﺳﺎﻳﻪ ﻣﻰﮔﺬﺍﺭﺩ. در این فرهنگ ، خویشکاری، ﺍﺳﺘﻘﻠﺎﻝ ﺭأﻯ و ﺧﻮﺩﺑﺎﻭﺭﻯ ﺟﺎﺋﻰ ﻓﺮﻭﺗﺮﺍﺯﺟﻤﻊ،ﺟﻤﺎﻋﺖ، ﺧﻠﺎﻳﻖ، ﺍﻣﺖ، ﺗﻮﺩﻩ ﻭﻣﻠﺖ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﺍﺭﺯﺵ ﻓﺮﺩ ﻭﻫﺴﺘﻰ ِﻧﺴﺒﺘﺎ ًﻣﺴﺘﻘﻞ ﻭﻯ، ﺩﺭﺑﺮﺍﺑﺮ «ﺍﺭﺍﺩﻩﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ» ﻳﺎ «فرامین دینی ﻭﻟﻰ ﻓﻘﻴﻪ» که خود راسایه و جانشین ﺧﺪﺍ ﺑﺮﺯﻣﻴﻦ می شمارند ﭘﺸﻴﺰﻯ ﺍﺭﺯﺵ ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮﺩﻯ «ﺳﺮﺧﻮﺩ،ﻛﻠﺎﻩ ﺧﻮﺩ»، «ﺳﺮﻛﺶ»، «خودرأی»، ﻭﻛﺴﻰ ﻛﻪﺍﺯﻣﻘﺪﺭﺍﺕ ﻭﻓﺮﺍﻣﻴﻦ بی چون و چرا ﺳﺮﭘﻴﭽﻰ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﻟﺬﺍ ﺳﺮﺯﻧﺶ یا مجازات ﻣﻰﺷﻮﺩ. ﺣﺘﻰ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻰ ﻳﺎ ﺍﺳﻄﻮﺭﻩﺍﻯ ﺩﺭﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺠﻠﻰ ﺍﺭﺍﺩﻩﻯ ﺟﻤﻊ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﺠﻠﻰ اراده، خِرد و توانِ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﻣﺴﺘﻘﻞ. ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪﻥ ﺩﺭﺭﺍﻩ ﺩﻳﻦ، ﺁﺭﻣﺎﻥ، ﻣﻠﺖ، ﻗﺒﻴﻠﻪ، ﻭﻭﻃﻦ، ﺍﺭﺯﺵ ﻓﺮﺍﺗﺮﻯ ﺩﺍﺭﺩ ﺍﺯ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺣﻘﺎﻕ ﺣﻘﻮﻕ ﻓﺮﺩﻯ، ﺍﻧﺪﻳﻮﻳﺪﻭﺍﻟﻴﺴﻢ ﻭ ﺧﻮﺩﺑﻮﺩﻩ ﮔﻰ. ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ ﻛﺮﺩﻥ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺩﺭﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﻛﻪ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﻣﺒﺘﻜﺮ ﺁﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﺍﻣﺮﻯ ﻣﻘﺪﺱ ﻭﺧﺪﺍﭘﺴﻨﺪﺍﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻰﺭﻭﺩ ﻭﺍﮔﺮ ﺧﺪﺍ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﻧﻤﻰﻓﺮﺳﺘﺎﺩ ﻭﺍﻭ ﻓﺮﺯﻧﺪﺵ ﺭﺍ ﺳﺮﻣﻰﺑﺮﻳﺪ، ﺍﻯ ﺑﺴﺎ ﻫﻨﻮﺯ ﻫﻢ «ﺍﻣﺖ مسلمان» به جای گوسفند، ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ را ﭘﻴﺸﮕﺎﻩِ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻭﻓﺮﻣﺎﻥ ﺍﻟﻬﻰ ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ ﻣﻰﻛﺮﺩ! ﻫﻤﻪﻯ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﻭﺭﺩﺍﺷﺖﻫﺎﻯ ﻧﺎﻣﻌﻘﻮﻝ ﻭﺧﺮﺍﻓﻪﺁﻣﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﺯﺑﺎﻥ، ﺑﺎ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺩﻳﻨﻰ ﻭﻏﻴﺮﺩﻳﻨﻰ ﻣﺎ ﺑﺎﺯﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ. سنت های نابخردانه همچون ویروسی در پنهان ترین پسله های زبان به تکثیر سرطانی خود مشغول اند .آیا وقتی می خوانیم :«اعراب پس از سرکوب و کشتار ایرانیان، زنان و کودکان و اموال آنان را به غنیمت بردند.» و یا «ایرانیان ملتی ناموس پرست هستند.» و یا « بارها به نوامیس ایرانیان تجاوز شد.» به طور ضمنی نپذیرفته ایم که منظور از ایرانیان همانا مردان ایرانی هستند و زنان و کودکان آنان نه ایرانی، بل که جزئی از اموال «ایرانیان» به شمار می روند؟!
  ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻣﻰﻛﻮﺷند ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺣﺘﺎ ﺩﺭﻏﺮﺏ، ﺯﻳﺮ ﺳﻴﻄﺮﻩﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ناپالوده ی ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﻭﺍﺳﻠﺎﻣﻰ ﺑﻜﺸند، ﺁﮔﺎﻩ ﻳﺎ ﻧﺎ ﺑﻪﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ، دست درکار ﻣﻮﺭﻭﺛﻰ ﻛﺮﺩﻥ ﻧﻜﺒﺖﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ - ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺍﺯﺭﺍﻩ ﺯﺑﺎﻥ، ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻥ ﻭﺁﺋﻴﻦﻫﺎﻯ ﻋﻘﻞ ﻛُﺶ ﻭﻣﻨﻄﻖ ﺳﻮﺯ ﺧﻮﺩ هستند.

ﺩﻭ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﺗﺨﻴﻴﻠﻰ ﻭﺗﻌﻘﻠﻰ

  ﺩﺭﺳﭙﻴﺪﻩ ﺩﻣﺎﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻛﻪﺍﻧﺴﺎﻥ ﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭﻙ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﮔﻰﻫﺎﻯ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮﻃﺒﻴﻌﺖ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺷﺖ، ناﮔﺰﻳﺮ بود ﭼﺮﺧﻪﻯ ﺍﻓﺴﺎﻧﻪ ﺳﺎﺯﻯ، ﺍﻓﺴﺎﻧﻪ ﭘﺮﺩﺍﺯﻯ، ﺧﻴﺎﻝ ﺑﺎﻓﻰ، ﺧﺮﺍﻓﻪ ﭘﺮﺳﺘﻰ و دین سازی   را به راه اندازد. ﺩﺭﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ، ﻧﮕﺎﻩ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻥ، ﺑﻪﻫﺴﺘﻰ، ﺑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻭﺯﻧﺪﻩ ﮔﻰ، ﻧﮕﺎﻫﻰ ﻣﺸﺤﻮﻥ ﺍﺯﺧﺮﺍﻓﻪ، ﺧﻴﺎﻝ ﻭکمﺧﺮﺩﻯ ﺑﻮﺩ. ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﺯﻣﺎﻥ، ﺩﺭﺍﻳﺖ ﻭﺧﺮﺩ ﺁﺩﻣﻰ ﭼﻨﺪﺍﻥ ﺑﺮﺑﺎﻟﻴﺪ ﻭﮔﺴﺘﺮﺩ ﻛﻪﺍکنون ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﭘﺮﺳﻤﺎﻥﻫﺎﻯ ﻓﻠﺴﻔﻰ، ﻫﺴﺘﻰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻰ، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻰ ﻭﺭﻭﺍﻥ ﺷﻨﺎﺧﺘﻰ، ﭘﺎﺳﺦﻫﺎﻯ ﻣﻨﻄﻘﻰ ﻭﻋﻠﻤﻰﻳﺎﻓﺘﻪﺍﺳﺖ. ﺣﺎﻟﺎ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻰﺗﻮﺍﻥ ﺩﻟﺎﻳﻞ ﺑﻴﻤﺎﺭﻯﻫﺎ، ﺭﻭﺍﻥ ﭘﺮﻳﺸﻰﻫﺎ، ﻣﻌﻀﻠﺎﺕ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ، ﻭﺧﺮﺍﻓﺎﺕ ﺩﻳﻨﻰ ﺭﺍ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻭﺭﺍهکاﺭﻫﺎﻯ ﺩﺭﻣﺎﻧﻰ ﻭﻋﻠﻤﻰ ﺩﺭﺑﺮﺍﺑﺮﺷﺎﻥ ﻧﻬﺎﺩ. ﺍﻣﺎ ﺁﻳﺎ ﻫﻤﻪﻯ ﻣﻠﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺑﻪﻋﻘﻞ ﮔﺮﺍﺋﻰ ﻣﺠﻬﺰ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ؟ ﺁﻳﺎ ﺣﺘﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻠﺘﻰ ﺭﻭﺷﻦ ﺷﺪﻩ ﻛﻪﺍﻳﻦ ﻳﺎ ﺁﻥ ﺑﺎﻭﺭ ﻭﻣﻨﺶ ﺍﺵ ﺧﺮﺍﻓﻪ ﺁﻣﻴﺰ، دین خویانه ﻭﻏﻴﺮﻋﻠﻤﻰ ﺍﺳﺖ، ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻪﺍﺳﺖ ﺯﺑﺎﻥ ﻭﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯﺁﻥ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎ ﻭﻣﻨﺶﻫﺎ ﭘﺎﻙ ﻛﻨﺪ؟ ﻭﻗﺘﻰ ﻣﻰﮔﻮﺋﻴﻢ «ﺍﻧﮕﺎﺭ ﻛﻪ ﺷﻖ ﺍﻟﻘﻤﺮ ﻛﺮﺩﻩﺍﺳﺖ!» ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺿﻤﻨﻰ ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻪﺍﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻰﺗﻮﺍﻥ ﻣﺎﻩ ﺭﺍ ﺩﻭﻧﻴﻤﻪ ﻛﺮﺩ؟! ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﻣﻦ ﺩﺭﻣﺪﺍﺭﺱ ﺁﻟﻤﺎﻥ، ﻓﻴﻠﻢ ﻣﺸﻬﻮﺭ، ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻭﻋﻠﻤﻰ «ﺭﺍﺯ ﺣﻴﺎﺕ» ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻌﺒﻴﻪﻯ ﺭﻳﺰﺗﺮﻳﻦ ﻭﻣﺠﻬﺰﺗﺮﻳﻦ ﺩﻭﺭﺑﻴﻦ ﻫﺎ ﺩﺭﺯﻫﺪﺍﻥ ﺯﻥ، ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺣﺮﻛﺖ ﺍﺳﭙﺮﻡﻫﺎ، ﺟﻔﺖ ﺟﻮﺋﻰ ﺟﻨﻮﻥ ﺁﺳﺎﻯ ﺁﻧﻬﺎ، ﻭﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﻧﻔﻮﺫ ﻳﻜﻰ ﺍﺯﺁﻥﻫﺎ ﺑﻪ ﺩﺭﻭﻥ ﺍﻭﻭﻝ ﺭﺍ ﺩﻳﺪﻩﺍﻧﺪ. ﺩﺭﺍﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ، ﭼﮕﻮﻧﻪ ﮔﻰ ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮﻯ ﻧﻄﻔﻪ، ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺭﺷﺪ ﺟﻨﻴﻦ ﻭﺳﭙﺲ ﺗﻮﻟﺪ ﺑﭽﻪ ﺑﺎ ﺩﻗﺖ ﻋﻠﻤﻰ ﺣﻴﺮﺕ ﺍﻧﮕﻴﺰﻯ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﺮﺩﺍﺭﻯ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ. ﻭﺍﻟﺪﻳﻦ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ، ﺗﺮﻙ ﻭﻋﺮﺑﻰ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﻳﺪﻥ ﺍﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﺩﻋﻮﺕ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﭘﺲ ﺍﺯﺁﻥ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ آیا به فرزندانشان ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻣﻰﺩﻫﻨﺪ ﺍﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﺭﺍ ﺩﺭﺳﺮﻛﻠﺎﺱ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ، ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻋﺘﺮﺍﺽ ﺍﺯﺣﻀﻮﺭ ﺩﺭﺁﻥ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮﺩﺩﺍﺭﻯ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ. ﺩﺭﺍﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﻋﻠﻤﻰ، ﻫﻴﭻ ﻧﺸﺎﻧﻰ ﺍﺯﺍﻳﻦ ﻛﻪﺍﮔﺮ ﻣﺜﻠﺎً ﻫﻤﺎﻏﻮﺷﻰ ﭘﺪﺭ ﻭ ﻣﺎﺩﺭﺩﺭﺷﺐ ﺟﻤﻌﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﮕﻴﺮﺩ، ﺑﭽﻪ «ﺣﻠﺎﻝ ﺯﺍﺩﻩ» ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻭﺍﮔﺮ ﻣﺜﻠﺎً ﺩﺭﺷﺒﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﻭ ﺭﻭ ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﮕﻴﺮﺩ، ﺷﻴﻄﺎﻥ ﺑﻪﺟﻠﺪ ﺑﭽﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﻓﺖ ﻧﺒﻮﺩ! ﻭﻟﻰ ﺁﻳﺎ ﺑﺨﺶ ﻋﻈﻴﻤﻰ ﺍﺯ«ﺍﻣﺖ» ﻛﻪ ﺩﻩﻫﺎ ﻫﺰﺍﺭ ﺍﺯﺁﻧﺎﻥ ﺩﺭﻣﻴﺎﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻭﺩﺭﺷﻬﺮﻫﺎﻯ ﺑﺰﺭﮒ ﺍﺭﻭﭘﺎﺋﻰ ﺯﻧﺪﻩ ﮔﻰ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ، ﻫﻨﻮﺯ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻭﭘﻨﻬﺎﻥ، ﺍﺳﻴﺮ ﺑﺎﻭﺭﺩﺍﺷﺖﻫﺎﻯ ﺩﻳﻨﻰ ﻭﺧﺮﺍﻓﻪﺁﻣﻴﺰ ﺧﻮﺩ ﺩﺭﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺑﺎﺭﻭﺭ ﺷﺪﻥ، ﺣﺮﺍﻡﺯﺍﺩﻩ ﻳﺎ ﺣﻠﺎﻝﺯﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩﻥ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ؟! هرگاه کسی به موقع به سر سفره ی گشوده ای برسد به او می گوئیم «حلال زاده بودی!» هرگاه کسی کاری را که نمی پسندیم انجام دهد به او می گوئیم «حرامزاده است!» یعنی، همان خزعبلاتی را که امثال علامه مجلسی و دکانداران دین به ما حقنه کرده اند رواج می دهیم.
ﺁﻗﺎﻯ ﺍﺳﺪﺳﻴﻒ، ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﻛﺮﺩﻩﺍﺳﺖ ﺩﺭﺟﺎﺳﺎﺯﻯ ﺧﺮﺍﻓﺎﺕ ﺩﻳﻨﻰ ﺩﺭﻛﺘﺎﺏﻫﺎﻯ ﺩﺭﺳﻰ ﺩﺭﺍﻳﺮﺍﻥ. ﻣﺎ ﺣﺘﺎ ﺩﺭﺩﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎ ﻭﺷﻌﺮﻫﺎﻯ ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﻭﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﮔﺎﻥ ﻟﺎﺋﻴﻚ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﻭﻧﻮﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮﺩ، ﺭﺩ ﭘﺎﻯ ﺑﺎﺯﺗﻮﻟﻴﺪ ﺧﺮﺍﻓﻪ ﻭﺩﻳﻦ ﺯﺩﻩ ﮔﻰ ﺭﺍ ﻣﻰﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻜﻞ ﻭﺷﻤﺎﻳﻠﻰ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ، ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺫﻫﻨﻴﺖ ﻧﺴﻞﻫﺎﻯ ﺑﻌﺪﺍﺯ ﻣﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ. ﺩﺭﻋﺮﺻﻪﺍﻯ ﺩﻳﮕﺮ، ﺗﺎﺑﻮﻫﺎﻯ ﺩﻳﻨﻰ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ، ﺟﻨﺴﻰ ﻭﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﭼﻨﺎﻥ ﺩﺭﺯﺑﺎﻥ، ﻛﺮﺩﺍﺭ ﻭﻣﻨﺶ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯﻣﺎ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﺪﻩ ﻛﻪ ﺑﻌﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻰﺭﺳﺪ ﺑﻪﺍﻳﻦ ﺯﻭﺩﻯﻫﺎ ﺑﺸﻮﺩ ﺍﺯﺗﻜﺜﻴﺮ ﻭﻳﺮﻭﺱ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺩﺭﻧﺴﻞﻫﺎﻯ ﭘﺲ ﻭﭘﺴﻦﺗﺮ ﺟﻠﻮﮔﺮﻓﺖ. ﺩﺭﭼﻨﻴﻦ ﺣﺎﻟﺘﻰ، ﺁﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻓﺴﻮﺱ ﺑﺨﻮﺭﻡ ﻛﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﻣﻦ، «ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ» تمام عیار ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﺋﻰ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻢ، ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ؟ ﺁﻳﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪﺍﻯ ﻛﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍنمان ﺍﺯما ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﻧﺪ، ﻓﺎﺻﻠﻪﺍﻯ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﻴﻦ ﺧﻮﺩ ﻭ ﻭﺍﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻩ ﮔﻰ ﻗﺮﻭﻧﻰ ﻣﻰﺍﻧﺪﺍﺯﻧﺪ؟ ﺁﻳﺎ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺷﺪﻥ ﺑﻪ ﺧِﺮﺩﮔﺮﺍﺋﻰ ﻭﻣﻨﻄﻖ ﭘﺬﻳﺮﻯ، خردمندانه تر ﺍﺯﻣﺮﻋﻮﺏ ﻭﻣﻨﻜﻮﺏ ﺷﺪﻥ ﺗﻮﺳﻂ ﻭﺍﭘﺲ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﮔﻰﻫﺎﻯ ﻓﺮهنگی و ﺩﻳﻨﻰ ﻧﻴﺴﺖ؟
*** 
نوشته ی بالا،   متن سخنرانی من است در «سمینار ادبیات کودک» در استکهلم (دسامبر ۲۰۰۱) با نام تکثیر ویروس فاجعه